Ons lichaam: de wijsheid van ‘vier vrouwen in elke vrouw’

Vrouwen die actief hun wijsheid, kennis en levenservaring doorgeven en hierbij vrouwen dichter bij zichzelf en hun kracht brengen, zet ik graag in de kijker… Ria Beyens van VrouwenBron draagt op haar manier het cyclisch herstorisch erfgoed uit.

Na de persoonlijke zoektocht naar het matriarchaal eren van mijn menstruatie, besloot ik ‘Vier vrouwen in elke vrouw’ te volgen als verdieping. Ik wilde deze keer niet zelf het (verdere) opzoekwerk doen, maar de kennis en inspiratie ontvangen én met andere vrouwen in vertrouwen kunnen delen en ‘zijn’ over dit onderwerp. ‘Vier vrouwen in elke vrouw‘ sloot bij mijn wensen over de kracht van de vrouwencyclus aan.

Wat komt aan bod?

De cursus begint met de documentaire ‘The moon inside you’, een verfilming van de persoonlijke zoektocht van Diana Fabianova. Deze jonge vrouw neemt het culturele taboe op menstruatie én haar eigen menstruatiepijn als uitgangspunten om, zowel innerlijk als uiterlijk een reis naar het vrouwelijke aan te vatten.

Vervolgens komt de cyclus letterlijk binnen handbereik via het spel ‘Vier vrouwen in elke vrouw’. Ria legt, met openheid voor vragen en het vertellen van ervaringen, de vier fasen van de cyclus uit (pré-ovulatie, ovulatie, pré-menstruatie en menstruatie) en verbind deze met de maanfasen, seizoenen, de vier vrouwelijke levensfasen en vier vrouwelijke archetypes.

De verbinding tussen de verschillende cyclusfasen, seizoenen, levensfasen en archetypen via het spel ‘Vier vrouwen in elke vrouw’.

Vanuit dit geheel wordt dan het verband gelegd met ons groots vrouwelijk prehistorisch erfgoed. Per fase wordt er vertrokken vanuit de vrouwelijke biologie en worden daarmee verweven cyclische velden van gevoelens, denken, spiritualiteit en seksualiteit zichtbaar. Ria geeft uitleg met woord en beeld: de anatomie van het vrouwelijk bekken, de baarmoeder en vulva, de hormonen,… worden met behulp van nagemaakte modellen getoond en benoemd.

Onze baarmoeder op grootte, gemaakt van vilt en wol*.

Ria vult aan met voedingsadvies, herkenbare voorbeelden van gedragsuitingen en emoties én hoe hiermee constructief om te gaan. Maandverband, tampons, de menstruatiecup,… worden vervolgens getoond en toegelicht. Spirituele en intuïtieve invloeden van ons ‘weten’ wordt op een herkenbare en humoristische manier toegelicht.

Wie geeft deze cursus?

Ria Beyens is moeder, echtgenote, vroedvrouw (15 jaar ervaring met thuisbevallingen en zwangerschaps- & kraambedbegeleiding ) en herboriste.

Als initiatiefneemster, inspiratrice en medehoedster van VrouwenBron vzw draagt Ria mee herstorisch erfgoed uit. Het vrouwelijke pad bewandelen en ontsluieren is de rode draad in haar hele zijn. Ze verbindt archeologie en geschied-en-is, met biologie en fysiologie, met sociologie en zelfontplooiing, met rituelen en sjamanistische spiritualiteit, tot sleutels die uitnodigen tot voller vrouw zijn, tot ontdekken van de geheimen in jezelf, waardoor je kijk op de wereld en op jezelf voorgoed verandert.

De cyclus in samenhangende opbouw in fotoboekvorm alsook de baarmoeders* van vilt en wol zijn creaties en verwezenlijkingen van Ria.

Persoonlijk proces en ervaring

De persoonlijke zoektocht van Diana herkende ik ten volle: deze transitie en periode van ‘wakker worden’ heb ik een tijd geleden ten volle beleefd. Het culturele taboe (‘Menstruatiebloed is vies!’, ‘Je moet het verbergen!’ en ‘Pas dat je niet lekt!,…)  waren mij zeer bekend. Naast het ontdekken van het minachten van het menstruatiebloed en de cyclus, had ik ook nood aan positieve, erende en respectuitdragende informatie. Daarnaast had ik behoefte om te delen met andere vrouwen: er is immers voor mij geen krachtigere en mooiere be-leven-is over vrouwenprocessen dan met vrouwen samen te zijn hierover.

‘Vier vrouwen’ in elke vrouw was voor mij een bad van verdieping en verinnerlijking: zonder zelf aan het roer te staan, kon ik informatie en ervaringen integreren en binnen nemen. Dit hielp om mijn kwaadheid naar al het menstrueel erfgoed dat mij ontnomen werd verder te (h)erkennen en deze woede om te zetten in een nieuw begin. De samenhang tussen de verschillende fasen én de humoristische aanpak plus het kunnen delen in een veilige emotionele omgeving, maakte dat ik me amuseerde, op een dieper niveau de verbanden kon zien en beleven en een aantal ervaringen kon kaderen. ‘Vier vrouwen in elke vrouw’ is een model dat ik, in alle vrijheid en op mijn eigen tempo, in het leven van alledag en in elke cyclusfase, kan raadplegen als anker, kapstok en als symbool van levend, bezield herstorisch erfgoed dat ik tegelijkertijd zelf ben én uitdraag.

Bijkomende informatie en bronnen:

Website Vrouwenbron vzw met info over data van de cursussen tref je hier, net als de facebookgroep. Ria contacteren kan via riabeyens@gmail.com

*Deze kunnen aangekocht worden via deze link of op de cursus.

© Foto’s: Ria Beyens

© tekst: Debby Van Linden

Ons herstorisch lichaam (5): de ‘bloody days’ als erf-goed*

Verder duikend in de boeken kwam ik een aantal wijze en verrassende zaken over menstruatiebloed en de cyclus tegen: mijn beeld van ‘evolutie’ veranderde en ik probeerde nieuwe bewoordingen uit…

De cyclus

– de menstruatiecyclus wordt ook wel ‘dans van het leven’ genoemd: geen ‘dans’, geen ‘leven’, geen evolutie (geen kinderen en ook geen genen om door te geven!).

– Onze cyclus uit zich als een teken van gezondheid daar wij veranderen en juist dit transformeren wijst op beweging en stroming. Starheid, vastzitten,… zijn tekens die wijzen op disharmonie.

– als vrouw scheppen wij zo’n 35 jaar van ons leven via één van de krachtigste ritmes: we laten onze ideeën rijpen (net als een eitje), laten los wat niet meer nodig is en vernieuwen (menstrueren). Kort gezegd: wij zijn alchemisten. Niet voor niets zijn de alchemistenkleuren: wit, rood en zwart – overeenkomende met de vrouwenfasen ‘meisje’, ‘moeder’ en ‘wijze vrouw’.

– menstrueren verbindt ons met andere vrouwen: na een kleine periode zullen samenlevende vrouwen gelijktijdig gaan menstrueren. Kortweg:wij zijn verbonden door middel van onze cyclus, wij zijn ‘bloed-verwanten’.

Ons bloed

– menstruatiebloed is rijk aan stikstof en mineralen: verdund met koud water is dit de ideale plantenvoeding! Vroeger werden menstruerende vrouwen het veld opgestuurd om al bloedend de aarde te voeden, zo was men zeker van een goede oogst.

– menstrueren noemen we in onze cultuur ‘ongesteld zijn’: ik beklemtoon eerder ‘welgesteld’ daar menstrueren een onmetelijke rijkdom in zich draagt: bloed is leven.

– mama’s bloed en slijm zijn één van de eerste geuren die we kennen: wanneer we geboren worden, zijn we bedekt met deze substanties. Tijdens onze groeiperiode in haar buik, voeden we ons met haar bloed – de ‘rode draad’ van het leven.

– de menarche vormt een belangrijke overgangsfase die in sprookjes haar plaats vind: die eerste bloeding is belangrijk en vormt de motivatie om een andere wereld te gaan verkennen-  het bloeden komt echter niet of onrechtstreeks aan bod in het verhaal- in ‘Roodkapje’ (‘met haar rode kap het bos ingaande’), ‘De kleine zeemeermin’ (zij duikt naar de ‘bovenwereld’ van mensen), ‘Alice in wonderland’ (Alice maakt kennis met de kracht van dromen) en ‘Doornroosje’ (zij prikt zich aan het spinnewiel, bloedt en valt in slaap).

– in haar transformatieprocesproces (met research en rondreizen) naar eerbetoon van menstruatiebloed en vrouwenkracht, maakte kunstenares Vanessa Tiegs onder de naam ‘Menstrala‘ 88 prachtige kunstwerken. Haar verf? Menstruatiebloed.

Tot slot…

Door intens te duiken in dit onderwerp, lostte langzaam een dikke mist van Westerse ideëen en verinnerlijkte socialisatie op. Een overgangsritueel als jong meisje of samenkomsten in de menstruatiehut had ik niet, wel kon ik mijn eigen proces en rituelen vorm geven, mijn herstorisch erfgoed eren…

*Momenteel zoek ik bronnen i.v.m. ‘de overgang’, indien u links/boeken/tips… hebt, nodig ik u vriendelijk uit deze te delen via mail.

© Debby Van Linden

Bronnen:

Volgende boeken gebruikte ik als naslagwerken. Het boek ‘Dochters van de maan’ vind ik qua kwaliteit, leesbaarheid en (h)erkenning betreffende menstruatie het best, ‘The wise wound’ is psychoanalytisch-wetenschappelijk, doch drukt het ongenoegen over het menstruatietaboe en het grote gebrek aan onderzoek gedurende lange tijd zeer goed uit.

Angier, N. (1999). De vrouw. Uitgeverij Prometheus, Amsterdam.

De Beauvoir, S. (2000) De tweede sekse (boek twee). Bijleveld, Utrecht.

Estes, Cl. P. (2000). De ontembare vrouw. Uitgeverij Altamira-Becht BV, Haarlem.

Hales, D. (2000). Vrouwbeeld. Uitgeverij De Kern, Baarn.

Hojer, D. en Gunilla, K. (2013) Het vrolijke vaginaboekje. Uitgeverij J.H. Gotmer, Haarlem.

Peters, A. (2004). Dochters van de maan. Uitgeverij Altamira-Becht BV, Haarlem.

Riedl, M. (2011) Ontdek de geheimen van vrouwelijke seksualiteit. Uitgeverij Synthese, Rotterdam.

Sterck, de, M. (2010) Bloei. Uitgeverij Meulenhoff en Marita de Sterck, Antwerpen.

Northrup, C. (2009). Vrouwenlichaam, vrouwenwijsheid. Uitgeverij Altamira-Becht BV, Haarlem.

Shuttle, P. en Redgrove, P. (1980) The wise wound. Penguin Books Ltd. , Middlesex (Engeland).

Versteeg, Y. en Kuipert, M. (2008). Hoera, ik ben ongesteld. Uitgeverij Hoera, Den Haag.

Wolf, N. (1997) Verwarrende tijden. De Boekerij bv, Amsterdam.

http://www.mum.org

Ons herstorisch lichaam (4): de ‘bloody days’ als erf-goed

Alhoewel de gevonden informatie over de overgangsrituelen van ‘meisje naar vrouw’ me voedden, bleef ik zitten met de vraag rondom de hele taboesfeer van menstruatiebloed: ‘Waarom werd en wordt het zo ‘verketterd’? Na een paar dagen, waarbij ik het onderwerp liet ‘rusten’, viel me te binnen: ‘Omdat het een bron van kracht is!’ Met deze opflakkerende woorden, struinde ik richting ‘bibliotheek Brussel‘ en trof, na lang zoeken -eindelijk!-, ‘The wise wound’ en ‘Dochters van de maan’*. Het werd me al lezende duidelijk: bloeden was ooit een bron van ferm gerespecteerde, sacrale vrouwenkracht!

De menstruatiecyclus**, gekoppeld aan de seizoenen, maanstanden en de vrouwenfasen, werd me duidelijk:

Uit ‘Maanmeiden’ door C. Baard en K. Persons.

• dag 1 tot 7: ‘maagd’/wassende maan/lente/ontkieming

Met de groei van onze eicellen, ontkiemen ook frisse ideeën. We hebben inspiratie en maken plannen.

• dag 8 tot 15: ‘moeder’/volle maan/zomer/periode van bloei

De eicel komt vrij. We voeren onze plannen uit, zoeken actief anderen op. Op sexueel vlak zijn we ‘romantisch’ ingesteld.

• dag 16 tot 23: ‘wijze vrouw’/ afnemende maan/ herfst/glorieus narijpen

Onze oestrogenenproduktie daalt. Ons intuïtief weten wordt scherper, we zijn ontvankelijker voor de natuur, kunst,… en kunnen meer gaan dromen. Ons reflectievermogen neemt toe en op sexueel vlak nemen we het initiatief in handen.

• dag 23 tot 28: ‘transformerende vrouw’/donkere maan/winter/verdiepen

We bloeden en laten los, onze dromen worden rijker. We blijven intuïtief dicht bij onzelf en onze sexualiteit is rauw en zonder franjes:

Ik vroeg me een aantal zaken af:

We leven in een cultuur die ‘productiviteit’, ‘jeugdigheid’, ‘rationaliteit’ en ‘extraversie’ als hoogste goed aanziet plus de openlijk sexueel initiatiefnemende vrouw bestempelt als ‘hoerig’: de twee laatste cyclusfasen zijn duidelijk in tegenstelling tot de maatschappelijke norm. Is het toeval dat PMS zich voordoet in de voorlaatste fase en pijnlijke menstruatiekrampen in de laatste fase optreden? Wat zou er gebeuren indien de menstruatie en de kwaliteiten van de ‘herfst’ en de ‘winter’ een maatschappelijk draagvlak hadden? Waarom is de menstruatie in de geschiedenis door mannen zo gedevalueerd – van wat zijn ze zo bang (geweest)?

Zelf begon ik ideëen bijeen te sprokkelen om mijn eigen bloed(ingen) te ankeren…

© Debby Van Linden

*Boeken en andere brontitels zullen opgesomd worden in het volgende en laatste deel over menstruatie.

**Dit ‘model’ is niet bedoeld als bepalend, vastliggend of stigmatiserend en is onderhevig aan individuele factoren – de dagen zijn steeds ‘bij benadering’.

Ons herstorisch lichaam: de ‘bloody days’ als erf-goed (2)

‘Pijn’, ‘schaamte’, ‘onreinheid’,… ik vond deze thema’s keer op keer terug… tot ik het kotsbeu was: Kali*-gewijs smakte ik de informatie tegen de muur… ik wilde Herstory!

Na een adempauze begon ik terug te zoeken… en kwam een sprookje** tegen…

De inwijding

Het mij bekende verhaal van Roodkapje bleek roots te hebben in verschillende landen, waaronder Frankrijk (‘conte ma mere grand’) en Italië (‘La finta Nonna’), telkens met iets andere wendingen en/of figuranten die een jonge vrouw zal tegenkomen. Mijn Vlaamse erfenis kwam uit de boeken van Andersen en de gebroeders Grimm, met vaak passieve vrouwenfiguren. Vanuit verschillende bronnen sprokkelde ik het inwijdingsverhaal ‘Roodkapje: van meisje tot vrouw’ samen dat me vrouwenkracht schonk:

De rode kap van Roodkapje duidt op de eerste stap in ‘vrouw worden’: de eerste menstruatie, met ‘bloedrood’ als levensgevende, dynamische en actieve kleur. Roodkapjes moeder weet dat het nu tijd is om haar dochter op pad te sturen – de inwijdingsweg naar grootmoeder, de wijze vrouw met kennis van de diepste mysteries, af te leggen. Roodkapje gat het bos in, daar waar Vrouwe Natuur (of de Godin) haar woonplaats heeft. Al snel treedt ze van het geijkte pad af, ze volgt immers haar intuïtie en die vertelt haar haar eigen weg te gaan. Niet veel later komt ze de wolf tegen. Roodkapje is op haar hoede als deze vraagt: ‘Ik zit klem met mijn poot, help mij me te bevrijden!’. Na enige aarzeling opent ze de klem, trekt de dierenpoot eruit en verbind deze met bloedstelpende bladeren. En waar ik verwachte aan het ‘opeten’–stuk te zijn gekomen, nam het verhaal een andere wending: de wolf gaf haar een wimper en zei: ‘Hier, neem mee als dank, door deze wimper kan je gluren en dan weet je onmiddellijk wie goed is en wie niet.’

Sinds die dag keek Roodkapje doorheen de suikerzoete, doch valse beloftes van mensen, hun beperkende, machtsgebonden motieven en zag ze ook de liefdevolle en oprechte daden, vriendelijke bedoelingen en minnaars die hun hart toonden: ze maakte gebruik van haar geschenk dat haar niet van alle, maar wel voor veel onheil behoedde op haar verdere weg….

En verder…

Roodkapje ‘to the next level‘: ik was verkocht! Tegelijkertijd voelde ik het pijnlijke gemis van zoveel vrouwenwijsheid die me op jongere leeftijd zo van pas zou gekomen zijn. Vanuit dat gemis, die wonde, voelde ik een hunkering naar ‘meer’: meer herstorisch erfgoed, meer ‘bloedgeheimen’…

© Debby Van Linden

*Kali weerspiegelt – als Indische godin – ‘constructieve, rechtvaardige vrouwenwoede’: hierover later meer. 

** Het boek ‘De ontembare vrouw’ van Cl. P. Estés is mijn ‘Vrouwenbijbel’: sprookjes, symboliek en psychekracht komen hierin rijkelijk aan bod. 

Ons herstorisch lichaam: de ‘bloody days’ als erf-goed (1)

Een blogstukje wijten aan één van de natuurlijkste processen, het leek me een kwestie van een kleine periode van studiewerk. Het draaide echter anders uit: een proces van enkele weken, met bijhorende emoties en omwentelingen, kondigde zich aan…

Het begin…

Er waren weinig boeken te vinden over menstruatie en daarin kwam dezelfde onderwerpen aan bod: de biologische zijde van de cyclus (hormonenpieken-en dalen), ‘ziekten’ als PMS* en menstruatiepijn waarbij adviezen of medicinale oplossingen werden opgesomd en ‘hygiënische produkten’ (o.a. maandverband). In bepaalde werken was plaats voor een aantal getuigenissen over hoe meisjes hun menarche -de eerste menstruatie- hadden doorgemaakt: een mix van negatieve ervaringen, tekort aan informatie of enkel nadruk op opvangmogelijkheden zoals maandverband, de waarschuwing ‘nu oppassen voor de jongens!’, pijnlijke stiltes en occasioneel een feestgebeuren, veelal met moeder als bondgenote (‘Je bent nu een groot meisje!’). Een duik in de geschiedenis maakte me niet vrolijker: menstrueren werd beschouwd als een vloek of, in het beste geval, een zwakte en bloedende vrouwen waren ofwel zeer gevaarlijk voor het dorpsleven (wegens ‘onrein’), de mayonnaisebereiding en andere culinaire gerechten (gegarandeert een mislukking) of het humeur van de echtgenoot (deze had immers elke dag ‘recht’ op een energieke en actieve vrouw).

werk door Susan Dayal

Na nog enkele keren diepzeeduiken in ‘de oceaan van het bloed’ werd het me duidelijk: hier werd een (maatschappelijk/religieus) verhaal verteld met als thema’s ‘pijn’, ‘vernedering’, ‘verlies’, ‘schaamte’, ‘ziekte’ en ‘onreinheid’. Ik vond nauwelijks informatie over de psychische invloed(en) van de menstruatiecyclus, (positieve) overgangsrituelen, een foto van menstruatiebloed of andere constructieve informatie in mijn eigen cultuur: wat was er hier toch aan de hand? Net op dat moment verscheen de wereldwijde hetze rondom de foto’s van Rupi Kaur, een kunstenares/studente die zichzelf en haar zus al bloedend op foto vastlegde. Deze kwestie maakte het overduidelijk: menstruatie(bloed) was -nog steeds- taboe…

Ik kon het hier echter niet bij laten… ik wilde Herstory, erfgoed!

© Debby Van Linden

* PMS staat voor ‘Pre-menstueel syndroom’: een symptomencluster van klachten – met o.a. ‘agressie’ en ‘acné’ – die enkele dagen voor de menstruatie optreedt. De ‘ontdekking’ van PMS dateert van de jaren ’50.